Drzonowo

Sołtys Krukowska Anna

Miejscowości wchodzące w skład sołectwa Drzonowo: Drzonowo,Dołgie, Domaradz, Miłobądz, Radzewo.
Liczba ludności sołectwa Drzonowo: 234







1. NAZWA MIEJSCOWOŚCI: DRZONOWO

2. NAZWY DAWNE: SCHONAU, Schonow, Szonówko

3. PIERWSZA WZMIANKA: 1378 r lokacja wsi

4. HISTORIA – ZARYS: Wieś i dawny majątek szlachecki. Wieś założona w 1378

roku przez zakon krzyżacki, na prawie chełmińskim na terenach podległych komturii

człuchowskiej. Aktu nadania 60 włók ziemi w Drzonowie Hermanowi Czenge z prawem

dziedziczenia dokonał mistrz Winrich von Kniprode. Po pokoju toruńskim Drzonowo, jak

Biały Bór, Dyminek, Biała, Przybrda, Trzebiele, Brzeźnica, i Grabowo znalazło się

w granicach Polski, w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim. W II połowie

XVI wieku właścicielem majątku w Drzonowie, obejmującym 32 łany i folwark był H.

Herzberg przybyły z Pomorza. ( Herzbergowie byli właścicielami dóbr m.in. Brokęcina,

Lotynia, Węgorzewa na sąsiednich terenach - ziemi szczecineckiej). W 1648 roku dobra

w Drzonowie były własnością Kleista ( stary ród pomorski ). W 1682 roku były

podzielone na trzy części, ale dalej pozostawały w rękach Kleistów. W 1766 roku jedna

część, która wcześniej została prawdopodobnie odstąpiona ( bądź sprzedana) miastu Biały

Bór przeszła w posiadanie Jakuba Lipińskiego, cześnika podlaskiego, pisarza grodzkiego

wałeckiego. Aktu sprzedaży dokonał starosta z Białego Boru Franciszek Wejher. Zgodnie

ze spisanym z powodu sprzedaży inwentarzem, ta część dóbr drzonowskich obejmowała :

folwark z domem dzierżawcy, zbudowanym z pruskiego muru z wypełnieniem z cegły,

drewnianą małą stodołą, oboro - stodołą, owczarnią ze spichlerzem, chlewami i położoną

niedaleko dworu nad jeziorem piekarnią. Ponadto, do sprzedawanej części należało 13

zagród. Zgodnie z opisem większość zagród stanowiła chałupa (lub chałupa bez komina)

ze stodołą z okapami (?) dla bydła. W paru zagrodach były drewniane szopy. Większość

budynków była w złym stanie technicznym ; część nadawała się do remontu, a część do

wyburzenia. Do sprzedawanej części należał również las bukowy - mocno przetrzebiony.

Wśród mieszkańców byli chłopi zobowiązani do przymusowego najmu i zaprzęgu, ogrodnik

- poddany, zobowiązany do pracy u „Pana" przez cały rok, poddany kowal i poddany

pilnujący lasu. W latach 70/80 - tych XIX wieku Drzonowo zyskało połączenie kolejowe

z Białym Borem, Słupskiem i Szczecinkiem. W odległości ok. 6 km na południowy

wschód od zabudowań wsi wybudowano dworzec, dom mieszkalny z zapleczem

gospodarczym W końcu XIX wieku wieś Drzonowo obejmowała pow. 2164 ha, były

w niej 32 domy i 56 dymów. Mieszkało w nich 255 osób, w tym dwoje było katolikami (

1885 rok) We wsi była szkoła, do której uczęszczało 100 dzieci, w tym również

z okolicznych miejscowości. W latach 30 - tych XX wieku. W latach trzydziestych wieś

rozbudowała się w kierunku pd-wsch, a na południe od wsi powstały satelitarne osiedla

o jednorodnym typie architektonicznym

5. INSTYTUCJE KOŚCIELNE I KOMUNALNE:

Kościół - Pierwszy kościół w Drzonowie wzniesiono zapewne w XV wieku. Do 1585

roku był to kościół katolicki podległy dekanatowi w Człuchowie, archidiecezji

gnieźnieńskiej; później prostestancki. Obecny, neogotycki zbudowano w 1883 roku. Jest

to świątynia jednonawowa, nakryta 2 -spadowym dachem. Od zachodu do korpusu

nawowego dostawiona jest wysoka, IV - kondygnacyjna wieża, nakryta dachem iglicowym.

Kościół otoczony był cmentarzem.

Dwór - założony na planie litery „L", utworzonej przez skrzydło zachodnie o konstrukcji

szkieletowej z połowy XIX wieku ( ob. przemurowany) i dobudowanego skrzydła

północnego z końca XIX wieku. Przed dworem starodrzew klonowy. Na wsch - pd

szczątkowo zachowany park.

Kaplica cmentarna - bezstylowa, wzniesiona w latach 30-tych XX wieku; pierwotnie

na północnej granicy cmentarza.

Krzyż przydrożny - po 1945 roku; wzniesiony na sztucznym wyniesieniu

podbudowanym naturalnym kamieniem, usytuowany na rozwidleniu dróg

Świetlica wiejska - usytuowana w zachodniej części wsi, przy drodze Szczecinek - Biały

Bór, Słupsk. Zbudowana na pocz. XX wieku. Obecnie - siedziba Straży Pożarnej.

Szkoła - usytuowana, przy skrzyżowaniu dróg Szczecinek - Biały Bór, Drzonowo -

Stępień, wzniesiona w pocz. XX wieku, rozbudowana o nowe II kondygnacyjne skrzydło

w 1. 80 tych XX wieku.

Budynek Poczty - dawny dom mieszkalny, z lat 20-30-tych XX wieku

6. PRZEMYSŁ, TECHNIKA

Dworzec kolejowy - położony 6 km na południowy wschód od wsi, zbudowany

w 4 ćw. XIX wieku XIX wieku

Wieża transformatorowa - murowana ok. 1930.

Gorzelnia - zbudowana w początkach XX wieku, przebudowana w latach 70 - 80 - tych

XX wieku, usytuowana w zespole budynków gospodarskich dawnego majątku dworskiego,

ob. czynna.

Budynek gospodarczy - magazyn, III kondygnacyjny o architektonicznych podziałach

ścian, murowany wzniesiony w koń. XIX w. usytuowany w dawnym zespole folwarcznym

(ob. tuczarnia)

Drogi - droga północna, wiodąca do dworu i budynków gospodarczych - brukowana ,

k. XIX wieku.

7. UKŁAD WSI

Lokacyjny - ulicówka

Przekształcenia/ zmiany - ulicówka przekształcona w XVI wieku (?) poprzez budowę

folwarku z dworem , zespołem budynków gospodarczych i czworaków, usytuowanych

w północnej części wsi w układ wielodrożnicowy. Zespół zagród chłopskich - usytuowany

wzdłuż południowo - wschodniej drogi wiejskiej. W II połowie XIX wieku wzniesiono

w pd - wsch części wsi, na obrzeżach założenia dworskiego neogotycki kościół,

przypuszczalnie w miejscu pierwszego kościoła. Na południe od wsi zlokalizowano nowy

cmentarz. W latach 70/80 XIX wieku - wieś zyskała połączenie kolejowe ( trasa Słupsk -

Szczecinek) - powstał wówczas zespół obiektów dworcowych ( oddalony od wsi o ok.

6km). W latach trzydziestych wieś rozbudowała się w kierunku pd-wsch. W tym samym

okresie na południe od wsi powstały satelitarne osiedla o jednorodnym typie

architektonicznym: budynek mieszkalno - gospodarski II - kondygnacyjny, łączący w jednej

bryle odizolowane od siebie pomieszczenia: w I kondygnacji - mieszkalne i inwentarskie,

a w II kondygnacji - pomieszczenie magazynowe ( stodoła) - określone w niniejszym

opracowaniu jako Kolonie I i II. Identyczne w formie i konastrukcji obiekty powstały w pd

- wsch części wsi.