PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI SĘPOLNO WIELKIE NA LATA 2009 – 2013

I.       CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI

1.    PREZENTACJA MIEJSCOWOŚCI

Sępolno Wielkie leży na terenie gminy Biały Bór, w powiecie szczecineckim, województwo zachodniopomorskie, przy drodze nr 1253 Z . Według danych z 31 grudnia 2007, miejscowość  zamieszkiwało  430 mieszkańców.

Jedna z największych miejscowości na terenie gminy Biały bór, zlokalizowana na terenie o zróżnicowanej, morenowej rzeźbie otoczona polami uprawnymi i nieregularnym zalesieniami. Po stronie południowo – wschodniej znajduje się jezioro Cieszęcino, a po stronie północnej jezioro Przyracz.

Oddalone jest od:

·         Szczecina o 202 km na wschód

·         Koszalina o 53 km południowy wschód

·         Słupska o 75 km na południe

·         Gdańska o 152 km na zachód

·         Bydgoszczy o 145 km na północny zachód

·         Piły o 103 km na północ

II         INWENTARYZACJA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI

1.      ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

W bliskim sąsiedztwie miejscowości Sępolno Wielkie  znajdują się Obszary chronionego krajobrazu obejmujące ok. ¼ powierzchni gminy Biały Bór w obszarach:

-        północne i częściowo wewnętrzne tereny gminy wraz z jeziorami Cieszęcino, Łobez, Bielsko, obejmuje południową część obszaru chronionego krajobrazu „Okolice Żydowo – Biały Bór”

 Teren objęty tą forma charakteryzuje się malowniczym krajobrazem. Duży kompleks leśny obejmujący niemal wszystkie typy siedliskowe lasów, różnego rodzaju tereny podmokłe, duże zbiorniki wodne oraz szczególnie urozmaicona rzeźba terenu była głównym argumentem za powołaniem obszaru chronionego krajobrazu. W trakcie prowadzonych obserwacji potwierdzono ponadprzeciętne walory krajobrazowe okolic Żydowa. Wybrane elementy tego kompleksu krajobrazowego charakteryzują się dużymi walorami faunistycznymi w szczególności jezioro Kwiecko. Niezwykle malowniczy oraz cenny element obszaru stanowi niespotykanej wielkości kompleks źródliskowy położony wzdłuż krawędzi doliny Radwi na wysokości jeziora Kwiecko. Jest to z pewnością jeden z największych kompleksów źródeł oraz "wiszących" torfowisk na Pomorzu, a być może i w kraju.

-         zachodnią część gminy w rejonie jezior Stepieńskie, Dołgie obejmuje wschodnią część obszaru chronionego krajobrazu „Jeziora szczecineckie”

Część obszaru gminy Biały Bór jest wpisana do sieci NATURA 2000. Obszar Ostoja Drawska obejmuje część Pojezierza Drawskiego z ponad 50 jeziorami (10 % pow. terenu), reprezentującymi wszystkie typy jezior. Teren został ukształtowany w wyniku działalności lądolodu podczas ostatniego zlodowacenia bałtyckiego. Pozostałościami tej działalności są między innymi: wały moreny czołowej, ozy, liczne jary, doliny rzek, jeziora rynnowe i wytopiskowe. Jeziora należą do najgłębszych w Polsce (Drawsko - 79,7 m). Największe to Drawsko (powierzchnia 1872 ha), Siecino, Żerdno, Komorze i Wilczkowo. Mają one urozmaiconą linię brzegową, na niektórych są wyspy. Brzegi jezior są wysokie, porośnięte lasem, głównie łęgami i buczyną, lub niskie, z roślinnością przybrzeżną. Lasy pokrywają ok. 25% terenu. Dominują tu bory, duże powierzchnie zajmują drzewostany bukowe, dębowe. Rzeźba terenu jest zróżnicowana, z licznymi wąwozami, parowami, niewielkimi, bezodpływowymi zbiornikami wodnymi, bagnami i torfowiskami. Największą rzeką jest Drawa, mająca tu swoje źródła. Swój początek biorą tutaj także inne rzeki, jak: Dębnica, Wogra, Piławka, Kokna i Rakon. Znaczna część obszaru jest użytkowana rolniczo.

Na terenie miejscowości Sępolno Wielkie znajduje się dąb szypułkowy, który ma około 350 lat, obwód pnia na wysokości 180 cm wynosi 570 cm, wysokość drzewa 20 m, szerokość korony 16 m, pomnik Przyrody otrzymał imię Pomorzanin zgodnie z uchwałą nr XXXII/232/05 Rady Miejskiej w Białym Borze z dnia 16 września 2005 r.

2.      ŚRODOWISKO KULTUROWE

Pod ochroną Zachodniopomorskiego Konserwatora Zabytków znajdują się następujące obiekty:

Kościół szkieletowy – salowy z wbudowana od strony zachodniej w korpus nawowy wieżą, wzniesiony w 1685 roku, ufundowany przez rodzinę von Munchow – ówczesnych właścicieli majątku. Kościół założony na planie prostokąta z trójbocznie zamknietym, niewyodrębnionym prezbiterium. Remontowany w XIX, na początku XX wieku i w latach 80-tych naszego wieku. Wewnątrz zachowane późnobarokowe wyposażenie: XVIII- wieczny ołtarz główny , barokowa ambona, płyta grobowa z piaskowca rodziny von Muchow z 1696 roku, empora organowa z zawieszonymi w płycinach malowidłami o alegorycznych treściach, dzwon z 1581 roku.

Kaplica cmentarna – murowana, eklektyczna, wzniesiona około 1900 roku.

Obora folwarczna – murowana z 1864 roku

Park krajobrazowy z połowy XIX wieku zlokalizowany na terenie płaskim o zróżnicowanym drzewostanie z przewagą buków, klonów, dębów, jesionów i świerków. Układ ciągów spacerowych zatarty poza fragmentem alei kasztanowców na pd-zach skraju parku.

Cmentarz przykościelny – w centrum wsi, z aleja lipowa od strony północnej za zachowanymi nagrobkami, kojcami pochodzącymi z końca XIX i początku XX wieku. W północnej części zachowany nagrobek syna właściciela wsi poległego w czasie wojny francusko – pruskiej w latach 1870/71, usytuowany pod potężnym, kilkusetletnim dębem szypułkowym. We wschodniej części cmentarza kaplica cmentarna, murowana z cegły ceramicznej pełnej, wzniesiona około 1900 roku.

W Sępolnie Wielkim znajduje się symboliczne epitafium poświęcone porucznikowi Kurtowi Humelowi z 9. pułku huzarów, który w 1908 r. zginął w trakcie lotu balonem nad Morzem Północnym. Pochodzący z Sępolna lotnik brał udział w prestiżowych zawodach o puchar Gordona Benneta. Właściciel potężnego amerykańskiego koncernu prasowego "New York Herald" ufundował przechodnią nagrodę dla zwycięzców międzynarodowych zawodów balonowych. Pierwsze zawody odbyły się  w 1906 r. W 1908 r. organizatorami kolejnych byli Niemcy. Kurt Humel nie doleciał do mety. Mieszkańcy Sępolna Wielkiego opowiadali, że tuż przed katastrofą balonu na kawałku koszuli wypisał pożegnanie i zamknął je w butelce. Ta butelka po kilku latach została wyłowiona z morza i jak głosi wieść gminna - spoczywa pod cmentarnym kamieniem.

3.    DZIECICTWO HISTORYCZNE

Sępolno Wielkie ( Seepohlen, Gross Karzenburg) W połowie Xv wieku ziemia w okolicach dzisiejszego Sępolna Wielkiego była niezamieszkała. Część gruntów należała do rodziny Kameke, a część do rodziny von Lettow. W 1441 roku Karzen Kameke sprzedał jedną część Paulowi Romel, a część miastu Koszalin. Ta ostatnia od 1535 roku podlegała urzędowi w Darłowie. W 1568 roku Barnim XI nadał lenno w Sępolnie Wlk. Jakobowi von Munchow , a także prawo do korzystania z jeziora Bobęcino. W XVI wieku Sępolno podzielone było na dwie części , z których jedna należała do Księstwa Kamieńskiego (lenno rodziny von Munchow), a druga do urzędu w Darłowie, później do powiatu sławieńskiego. W 1598 roku w jednej części wsi zamieszkiwało 6 chłopów i 3 budników. W 1628 roku już 14 chłopów i 3 budników. Na początku XVIII wieku właścicielem wsi był Andreas Christoph von Munchow. Dobra oddziedziczył po swoim ojcu Berndzie. W 1758 roku dobra w Sępolnie przejęli jego synowie chorąży Ernst Otto Carl i Ludwig August. W 1765 roku wyrokiem sądowym dobra Munchowów w Sępolnie zostały przyznane tajnemu ministrowi państwa Valentinowi von Mossow. W 1775 roku testamentarnie odziedziczyła go jego żona Johanna Friederica z rodziny Freyin von Krause i w 1779 roku sprzedała je za zgoda dzieci Franzowi Ludwigowi von Woedtke i jego żonie Marii Elisabethcie von Lognay. W XVIII wieku w Sępolnie było 14 chłopów, 2 półchłopów, pastor, kościelny, kowal, 1 pastor kolonista, karczmarz. Istniał kościół należący do synodu w Bobolicach, któremu podlegała filia w Kołtkach. Do majatku w Sępolnie należała cegielnia, folwark, usytuowany na północ młyn zbożowy oraz tartak. We wsi były 34 domy. W 1773 roku za pożyczkę królewską założono folwark, osadzono rodziny kolonistów i przeprowadzono wiele praz modernizacyjnych. W 1817 roku majątek w Sępolnie kupił August Hummel. W 1873 roku właścicielem stał się Wilhelm Hummel, budowniczy pałacu w obrębie zespołu majątkowego, a od 1898 roku – Paul Hummel. Ostatnim właścicielem przed 1945 rokiem był Harry Hummel. Majątek obejmował wówczas 1200 ha, uprawiano zboża, hodowano owce, świnie i konie. Po II wojnie światowej został upaństwowiony.

Na terenie sołectwa Sępolno Wielki e znajduje się zespół umocnień z II wojny światowej wzniesione w latach 30-tych XX wieku w ramach systemu umocnień militarnych „Wału Pomorskiego”. Odcinek Wału Pomorskiego w okolicy Sępólna Wielkiego rozciąga się od Jeziora Cieszęcino do Jeziora Bobięcińskie Wielkie. Na odcinku około 6-7 km wybudowano 27 schronów, w tym aż trzy schrony dowodzenia Tylko trzy wybudowano w klasie odporności C , pozostałe w klasie B1 (grubość ścian – 1m, stropów – 0,8m, pancerza stalowego – 0,1m). Tworzą one linearny układ obronny oparty także na naturalnych przeszkodach terenowych (lasy, małe jeziora, tereny podmokłe). Na całej długości odcinka utworzono linie transzei z licznymi stanowiskami ogniowymi. Na zapolu obrony, kilkaset metrów za główną linia, wybudowano rów przeciwczołgowy. Większość schronów, jeśli nie wszystkie, wybudowano w 1936 roku. Świadczą o tym zachowane oryginalne oznaczenia

4.       OBIEKTY I TERENY

Na terenie miejscowości Sępolno Wielkie znajduje się świetlica wiejska, boisko rekreacyjno – sportowe oraz plac rekreacyjny.

Tereny rekreacyjne

Szlaki turystyczne:

 - rowerowy (niebieski) o długości 34,1km. „Ukryte Jezioro”- Biały Bór- Jez. Bielsko- Trzmielewo- Jeziernik- Drzonowo-Świerszczewo- Stępień- Drężno- Kazimierz- Biskupice- Biały Bór - oznakowany kolorem niebieskim:

 - rowerowy (czarny) o długości 42,6km „Bobięcińskie Góry”- Biały Bór- Kaliska- Kołtki- Cybulin- Jez.Iłowatka- Dalimierz- Gołogóra- Drzewiany- Goleszany- Sępolno Wielkie- Cieszęcino- Jez. Łobez- Biały Bór - oznakowany kolorem czarnym.

Szlaki wchodzą w skład ponadregionalnego szlaku rowerowego „Greenway”.

- konny Pojezierza Drawskiego dł. odcinka: 18,9km Biały Bór – Biskupice – Stepień – Dołgie - Miłobądz-(Karolewko)

- pieszy (zielony) „Szlak wzniesień moreny czołowej”długość całego szlaku od Złocieńca do Żydowa wynosi 158km. Przez gminę przebiega odcinek szlaku: Szczecinek-Czarnobór-Gwda Wielka-Stepień-Biały Bór-Żydowo. Prowadzi wzdłuż ciągu jezior przez najpiękniejsze zakątki Pojezierza Drawskiego.
 

5.       GOSPODARKA, ROLNICTWO

Powierzchnia geodezyjna miejscowości Sępolno Wielkie wynosi 2560,37 ha.

 Na terenie miejscowości Przybrda znajdują się 7 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przez osoby fizyczne.
 

5.       INSTYTUCJE

W miejscowość znajduje się Szkoła Podstawowa, świetlica wiejska  oraz przystanek autobusowy.
 

6.       LUDZIE, ORGANIZACJE SPOŁECZNE

Liczba ludności w miejscowości Sępolno Wielkie wg stanu na 31.12.2007 wynosi 430 osób, w tym w wieku 0 – 18 lat 138 osób ( kobiety – 60, mężczyźni – 78), w wieku 19 – 110 lat 289 osób ( kobiety – 141, mężczyźni – 148).

 Na terenie Sępólna Wielkiego działa Ludowy Zespół Sportowy Lider oraz  Białoborskie Stowarzyszenie Sołtysów prowadzące działalność statutową w zakresie kształtowania warunków pracy i życia ludności wiejskiej odpowiadających standardom cywilizacyjnym i pozwalającym mieszkańcom wsi realizować ich cele ekonomiczne, edukacyjne, kulturowe i społeczne.

III        ANALIZA SWOT

SILNE STRONY – ATUTY ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI SĘPOLNO WIELKIE

·         wysoka aktywność władz gminy, posiadających zdolność do współpracy z otoczeniem zewnętrznym oraz zdobywania zewnętrznych środków finansowych na realizację ważnych przedsięwzięć gminnych,

·         aktywne społeczeństwo działające na rzecz promocji i rozwoju miejscowości

·         wysokie walory krajobrazowe

·         czyste otoczenie i środowisko naturalne

·         dużo terenów zielonych i lasów

SŁABE STRONY – CZYNNIKI OGRANICZAJĄCE ROZWÓJ  SĘPOLNA WIELKIEGO

·         niezagospodarowane tereny rekreacyjne

·         bezrobocie

·         postępujące ubożenie społeczeństwa

·         brak terenów uzbrojonych i wyznaczonych pod inwestycje

·         wysokie potrzeby na realizację   nowej  i zmodernizowanie istniejącej infrastruktury   technicznej, w tym infrastruktury ochrony środowiska i turystycznej

·         mało skuteczna promocja walorów przyrodniczych gminy oraz dziedzictwa kulturowego dla ściągnięcia kapitałów zewnętrznych, wynikająca z ograniczonych możliwości finansowych,

·         słabo rozwinięta baza sportowo - rekreacyjna

SZANSE I OKAZJE – MOŻLIWOŚCI ROZWOJU  MIEJSCOWOŚCI

·         sprzyjająca polityka regionalna, w tym adresowana do rozwoju obszarów wiejskich

·         zwiększenie dostępności do kapitałów i środków pomocowych , w tym pochodzących z Unii Europejskiej

·         popyt w Polsce i Europie na usługi turystyczne , oparte na zasobach przyrodniczych

ZAGROŻENIA – CZYNNIKI NIESPRZYJAJĄCE

·         zła sytuacja rolnictwa i zakładów produkcyjno - usługowych, rozdrobnienie gospodarstw
rolnych i  i zakładów produkcyjno – usługowych i ich niedofinansowanie,

·         niskie nakłady na inwestycje remontowo – modernizacyjne układów transportowych, w tym dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych przebiegających przez gminę,

·         opuszczanie miejscowości przez młodych ludzi

·         starzejące się społeczeństwo

IV        WIZJA ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI

MIEJSCOWOŚĆ SĘPOLNO WIELKIE – Zapewnienie zrównoważonego rozwoju społeczno –gospodarczego miejscowości, wzrostu jej atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej oraz dążenie do zapewnienia mieszkańcom wysokiej jakości życia przy uwzględnieniu tożsamości lokalnej i dziedzictwa kulturowego

IV        ARKUSZ PLANOWANIA - OPIS PLANOWANYCH DO REALIZACJI ZADAŃ   

Priorytet : Poszerzenie oferty kulturalnej, rekreacyjnej i sportowej – inwestycje z zakresu modernizacji i wyposażenia obiektów pełniących funkcje kulturalne, rekreacyjne i sportowe

 ZADANIE 1 – Budowa placu zabaw

Termin realizacji:    2009 - 2010 r.

Opis stanu istniejącego

Teren przeznaczony pod urządzenie placu zabaw znajduje się na działce nr 221/2 obręb Sępolno Wielkie. Jest to teren płaski, niezabudowany i porośnięty trawą. Położony jest on w centrum miejscowości.

Opis przedsięwzięcia:

Planuje się wykonanie placów zabaw poprzez ustawienie następujących urządzeń zabawowych i rekreacyjnych:

-          stanowisko gimnastyczne,

-          kosz do koszykówki,

-          huśtawka równoważna,

-          huśtawki sprężynowe (bujak),

-          huśtawka  ''Pirat'',

-          tablica do rysowania,

-          stanowisko gimnastyczne ze zjeżdżalnią .

Opis planowanych przedsięwzięć:

Celem budowy placu zabaw jest podniesienie standardu życia mieszkańców Sępolna Wielkiego, podniesienie atrakcyjności turystycznej oraz zaspokojenie potrzeb społecznych i rekreacyjno – kulturalnych mieszkańców miejscowości Sępolna Wielkiego.

ZADANIE 2 – Remont świetlicy wiejskiej

Termin realizacji:    2010 r.

Opis stanu istniejącego

Lokal świetlicy znajduje się w budynku wielofunkcyjnym. Wykonany remont lokalu w sferze podstawowej tj. wymiana instalacji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, wymiana stolarki okiennej. Niezbędne do wykonania pozostały ;

-        remont systemu ogrzewania,

-        utwardzenie terenu,

-        wyposażenie świetlicy.

Opis planowanych przedsięwzięć:

-        zakup wyposażenia do świetlicy,

-        wymiana źródła ciepła w budynku

ZADANIE 3 – Przebudowa dróg w obrębie miejscowości Sępolno Wielkie

Termin realizacji 2010-2013

Opis stanu istniejącego;

Drogi publiczne znajdujące się w obszarze zabudowanym miejscowości są w złym stanie technicznym. Przez Sępolno Wielkie przebiega droga powiatowa o nawierzchni asfaltowej, brak chodników, zatoki autobusowej, kanalizacji deszczowej. Drogi gminne nie posiadają utwardzonej nawierzchni. Sytuacja taka stwarza zagrożenia dla uczestników ruch , mieszkańców Sępolna Wielkiego.

Opis przedsięwzięcia;

Przebudowa dróg w obszarze zabudowy miejscowości z wykonaniem poszerzenia jezdni drogi powiatowej, wykonaniem chodników , zatoki autobusowej i kanalizacji deszczowej, przebudowa dróg gminnych w obszarze zabudowanym z wykonaniem ciągów pieszo-jezdnych parkingów i kanalizacji deszczowej

Cel i zasadność przedsięwzięcia.

Poprawa stanu bezpieczeństwa uczestników  ruchu, wzrost komfortu użytkowania dróg, rozwój miejscowości i poprawa wizerunku wpływająca na atrakcyjność miejscowości.

ZADANIE 4 – Zagospodarowanie centrum miejscowości

Termin realizacji 2011-2013

Opis stanu istniejącego;

Centrum miejscowości położone wokół istniejącego stawu jest niezagospodarowane, Brak miejsc wypoczynku i estetycznego wyglądu miejscowości.

Opis przedsięwzięcia;

Wykonanie miejsc rekreacji, nasadzeń drzewostanu, niwelacja terenu, stworzenie zagospodarowanej linii brzegowej nad stawem, placu na organizowanie plenerowych imprez okolicznościowych, prace związane z oczyszczeniem dna stawu, regulacja rowów melioracyjnych (przepust zastawny)

Cel i zasadność przedsięwzięcia.

Poprawa estetyczna wyglądu miejscowości, wzrost oferty turystyczno-kulturalnej , poprawa warunków życia mieszkańców.

VI        HARMONOGRAM WDRAŻANIA ZADAŃ

VII       SZACUNKOWY KOSZTORYS