Stepień

Sołtys Anna Krywionek

Miejscowości wchodzące w skład sołectwa Stępień: Stepień, Rosłonki, Stepno,Lubiesz
Liczba mieszkańców sołectwa Stępień: 286







1. NAZWA MIEJSCOWOŚCI. STĘPIEŃ

2. NAZWY DAWNE : STEPEN

3. PIERWSZA WZMIANKA ; 1567 r.

4. HISTORIA - ZARYS. Stępień - dawna siedziba szlachecka, wieś graniczna z Prusami Zachodnimi, związaną z rodziną von Zarten, znaną na Pomorzu od 1548 roku. W 1665 roku poza Stępieniem do Zartenów należało Wierzchowe, Głodowa, Stare Wierzchowe. Były to dobra dziedziczne pozostające w rękach rodziny do 1780 roku. W tym czasie klucz allodialny Zartenów obejmujący Stępień, a także miejscowości należące do Prus Zachodnich ( Westpreuss) Białą (Wittenfelde), Przybrdę ( Ebersfelde), i wsie lezące w granicach Pomorza: Drzonowo, Kazimierz, Stare Wierzchowo i Spore przeszły na własność Joachima Carla Wendena, po kądzieli spokrewnionego z Zartenami. W XVIII wieku do majątku w Stępieniu należał l folwark, młyn wodny, leżący u ujścia Jeziora Stępińskiego ( na zachód od wsi). We wsi mieszkało 11 chłopów, 4 półchłopów, 3 bezrolnych. Zamieszkiwał również nauczyciel i kowal. We wsi były 24 chaty. W 1804 roku majątek kupił pułkownik von Roden. Od 1831 roku Stępień przeszedł na własność rodziny von Dorschlag. Ostatnim właścicielem był rotmistrz Kurt Pitz, prowadzący hodowlę bydła i koni. Po 1945 roku majątek należał do PGR Przybrda. Dwór rozebrano w 1984 r.

5. INSTYTUCJE KOŚCIELNE I KOMUNALNE:

Kościół - wzniesiony w połowie XVII wieku, najprawdopodobniej jako fundacja właścicieli wsi - rodźmy von Zarten. Kościół o konstrukcji szkieletowej, o fachach wypełnionych początkowo gliną, wymienioną następnie na cegłę. Kościół II - kondygnacyjny, nakryty dachem trójpołaciowym. W zachodniej części dachu wbudowana czworoboczna wieża, nakryta dwukondygnacyjnym hełmem. We wnętrzu z oryginalnego wyposażenia zachował się manierystyczny ołtarz, empory zachodnia i północna, cynowe świeczniki z połowy XVII wieku, zamalowane farbą olejną epitafium Friedricha, Wilhelma von Żart, zmarłego w 1741 roku. Kościół należał do synodu w Bobolicach. Po 1945 roku - przekazany kościołowi rzym.- kat. został pośw. 3 stycznia 1947 roku

Pastorówka k. XIXw murowana, obecnie pomieszczenie sklepu spożywczo - przemysłowego i pomieszczenie mieszkalne.

Krzyż przydrożny - po 1945 rok, usytuowany w centrum wsi, obok przystanku PKS

 

6. PRZEMYSŁ TECHNIKA

Kuźnia - murowana z lat 30 -tych, usytuowana na południowo - zachodnim obrzeżu dawnego zespołu dworskiego ( przy brzegu jeziora Folwarcznego), nie użytkowana.
Wieża transformatorowa - murowana ok 1930

Młyn wodny - wzmiankowany w XVIII wieku ( 1784) - nie istnieje

Zespól magazynów folwarcznych ( usytuowanych w obrębie dawnego zespołu dworskiego, po 1945 r - PGR), trzy budynki murowane, pocz. XX wieku, 1925 r. Ok. 1930r. Obecnie użytkowane.

7. UKŁAD WSI

Lokacyjny - wielodrożnica z owalnym nawsiem w południowo - zachodniej części wsi,

na którym wzniesiono kościół, otoczony cmentarzem.

Przekształcenia/ zmiany - Na pocz. XIX wieku poszerzono od strony północnej i wschodniej teren cmentarza. Około połowy XIX wieku w północnej wsi – został rozbudowany zespół parkowo - dworski, z naturalistycznym parkiem, rozciągniętym wzdłuż północno - wschodniego brzegu niewielkiego jeziora Folwarcznego ( d. Jez. Kacko). W końcu XIX wieku - rozbudowano zachodnią część nawsia, ( wzniesiono pastrówkę) zmieniając jego kształt na trójkątny. W tym samym czasie, wytyczono nowy teren grzebalny, lokalizując go na południowy wschód od zabudowań wsi, na rozwidleniu dróg.

Współczesny - wielodrożnica z czytelnymi nawarstwieniami. W latach 70 - tych w zachodniej części wsi, wzdłuż drogi wiejskiej, daleko odsunięte od linii zabudowy wzniesiono II i III kondygnacyjne bloki mieszkalne.

8. UKŁAD ZAGRÓD

Tradycyjny występuje typ B, wywodzący się z tradycji XVIII - wiecznego osadnictwa z domem mieszkalnym szerokofrontowym posadowionym szczytowo do drogi i budynkami gospodarczymi wzdłuż boków prostokątnego podwórza; typ A l - duże zagrody z domem mieszkalnym szerokofrontowym , ustawionym kalenicowo do drogi i 2 budynkami wzdłuż boków prostokątnego podwórza ustawionymi pod kątem prostym w stosunku do siebie, a także typ D - zagroda dwubudynkowa, charakterystyczna dla chłopów bezrolnych

Współczesny - występują typy historycznych zagród, a także współczesna zabudowa blokowa, wielorodzinna w północno - wschodniej części wsi oraz w części zachodniej

 

9. ZABUDOWA

Mieszkalna - występuje przekształcony tradycyjnej typ - chałupy szerokofrontowej, ryglowej, - typ I A, typ IV - murowany szerokofrontowy dom, charakterystyczny dla zabudowy folwarcznej, typ V, VI - murowane z początku XX wieku, Typ II, murowany z 4 ćw. XIX wieku i typ III - z końca XIXw.

Gospodarcza- murowana pochodząca z lat 20-tych i 30-tych, a także mur./drewniana

Zabudowa folwarku - murowana z kamienia i cegły z pocz. XX wieku i lat 20-tych XX wieku.

10. ZIELEŃ KOMPONOWANBA I CMENTARZE

Park naturalistyczny - założony w II połowie XIX wieku, wzdłuż wschodniego i południowego brzegu jeziora Folwarcznego. Od strony południowo wschodniej do parku przylega dziedziniec gospodarczy. Nad brzegiem jeziora wzniesiony był dwór ( ob. nieistniejący).